MİTOZ BÖLÜNME (7.SINIF)

MİTOZ
Hücre bölünmesi tüm canlılarda görülür. Canlılardaki hücreler bölünerek sayılarını arttırır. Hücrelerinin bölünebilmesi için belli bir büyüklüğe  ulaşması gerekir.
(Resim: Hücre bölünmesi)

Hücre bölünmesi iki aşamada gerçekleşir. Önce hücrenin çekirdeği bölünür. Bu durumda hücrede iki tane çekirdek oluşur. Daha sonra sitoplazma bölünerek iki yeni hücre oluşturulmuş olur.

UYARI: İnsan vücudundaki sinir ve kas hücreleri bölünemez.

NOT: Mikroskopta sürekli incelenen bir hücrenin kromozomları, sadece hücre bölünmesi sırasında görülür. Çünkü; DNA'nın eşlenmesi ve DNA'nın proteinlerle birleşerek kromozomu oluşturması sadece hücre bölünürken gerçekleşir.

Mitoz Bölünmenin Aşamaları
Mitoz bölünme, birbirini takip eden farklı evrelerin gerçekleşmesiyle meydana gelir. Mitoz bölünme sonucu ana hücreden iki yavru hücre oluşur.

2n = 4 kromozomlu bir hayvan hücresinde, mitoz bölünmenin gerçekleşmesini sağlayan evreler ve özellikleri aşağıdaki gibidir.

  1. İnterfaz: Hücre, bölünme için gerekli olan büyüklüğe ulaşmıştır. DNA eşlenir ve kromozom oluşumu başlar.
  2. Profaz: Eşlenen DNA'lar proteinlerle birleşir ve kromozomların oluşumu tamamlanır. Çekirdek ve çekirdek zarı kaybolur.
  3. Metafaz: Kromozomlar belirgin halde görülür ve hücrenin ortasına tek sıra halinde dizilir.
  4. Anafaz: Kromozomları oluşturan aynı özellikteki eş bölümler, birbirinden ayrılarak hücrenin karşılıklı kutuplarına doğru hareket eder.
  5. Telofaz: Çekirdek bölünmesi tamamlanır. Sitoplazma bölünmesi başlar. Çekirdek ve çekirdek zarı oluşur.
Bitki ve hayvan hücrelerindeki bölünmelerde, sitoplazma bölünmesine kadar olan evreler benzer şekilde gerçekleşir. Sitoplazma bölünmesi ise bitki ve hayvan hücrelerinde farklı şekillerde gerçekleşir. Hayvan hücreleri ortadan boğumlanır ve bölünme tamamlanır.
(Resim: Hayvan hücresinde sitoplazma bölünmesi)

Bitki hücrelerinde ise hücrenin ortasında ara lamel denilen hücre duvarının oluşumu başlar. Ara lamel büyüyerek hücrenin sınırlarına ulaşır ve sitoplazma bölünmesi tamamlanmış olur.
(Resim: Bitki hücresinde sitoplazma bölünmesi)

Mitoz Bölünmenin Özellikleri
  • Canlıların vücut hücrelerinde gerçekleşir.
  • Bir hücreden iki yeni hücre oluşur.
  • Mitoz bölünmede bölünen ve oluşan hücrelerin kromozom sayıları ile kalıtsal bilgileri birbirinin aynısıdır.
  • Çok hücreli canlılarda büyüme, gelişme ve yaraların iyileşmesi gibi olayların gerçekleşmesini sağlar.
  • Tek hücreli canlılarda ve eşeysiz üreyen canlılarla üremeyi sağlar.
Maya mantarı ve bakteriler tek hücreli canlılardır. Hamurun mayalanmasını sağlayan maya mantarının, sütü yoğurda dönüştüren  bakterilerin ve vücudumuzda hastalık oluşturan bakterilerin çoğalması mitoz bölünmeyle gerçekleşir.
(Resim: Bir hücreli canlılar)




Yorumlar

Yorum Gönder