AYNALAR (7.SINIF)
AYNALAR VE AYNALARIN KULLANIM ALANLARI
Bir yüzü alüminyum ya da gümüşle kaplanmış cam yüzeyler aynadır. Yüzeyi çok iyi parlatılmış metaller de ayna olarak kullanılabilir.
Aynalar, düz aynalar ve küresel aynalar olmak üzere iki grupta incelenebilir.
Yansıtıcı yüzeyi düzgün olan aynalar düz aynalardır. Düz aynalarda cisimler olduğundan farklı görünmez.
Düz aynalar evlerimizde, kuaförlerde, mağazalarda çoğu zaman kendimize bakmak için kullandığımız araçlardır. Düz aynalar, binaların dış yüzeyinde ısı yalıtımı sağlamak için de kullanılabilir.
Periskop, tepegöz ve projeksiyon cihazı yapımında da düz aynadan faydalanılır.
Yansıtıcı yüzeyi küre şeklinde olan aynalara küresel ayna adı verilir. Çukur ayna ve tümsek ayna olmak üzere iki çeşit küresel ayna bulunur.
Tümsek aynalar detaylı görüş sağlamaz ancak daha geniş alanları görebilmeyi sağlar. Tümsek aynaların bu özelliği güvenlik amaçlı kullanılmalarına neden olur. Geniş açılı görüntü elde etmek için de kavşaklarda tümsek ayna kullanılır. Otomobillerin dikiz aynası da tümsek ayna kullanılarak yapılır.
Çukur aynalar ayrıntılı görüş sağlar. Bu nedenle ayrıntılı görmeyi gerektiren teleskoplarda ve mikroskoplarda bu aynalardan faydalanılır.
Güneş ocakları, araba farları, ışıldaklar, el fenerleri çukur aynaların kullanım alanlarıdır. Detaylı görüntü sağladıkları için çukur aynalar, dişçiler tarafından diş kontrolünde de kullanılır.
AYNALARDA GÖRÜNTÜ OLUŞUMU
Herhangi bir cismin görülebilmesi için, cisimden yayılan ışınların göze ulaşması gereklidir. Cisimden yansıyan ışınlar doğrudan göze ulaşırsa cisim görülür. Cisimden çıkan ışınlar, yansıma ve kırılma sonucu göze ulaşırsa algılanan, cismin görüntüsüdür.
1.Düz Aynalarda Görüntü Oluşumu
Düz aynada görüntü özellikleri:
– Cismin boyu, görüntünün boyuna eşittir.
– Cismin aynaya uzaklığı, görüntünün aynaya uzaklığına eşittir.
– Cisim aynaya göre simetriktir.
Düz aynada görüntü özellikleri:
– Cismin boyu, görüntünün boyuna eşittir.
– Cismin aynaya uzaklığı, görüntünün aynaya uzaklığına eşittir.
– Cisim aynaya göre simetriktir.
– Cisim aynadan uzaklaştıkça görüntü aynadan uzaklaşır.
– Cisim aynaya yaklaştıkça görüntü aynaya yaklaşır.
2.Küresel Aynalarda Görüntü Oluşumu
Yarıçapı r olan bir kürenin tümsek kısmı parlatılıp ayna yapılırsa tümsek ayna, çukur kısmı parlatılıp ayna yapılırsa çukur ayna elde edilmiş olur.
Günlük hayatta en çok kullandığımız araç gereçlerden olan çay kaşığının dış yüzeyi tümsek ayna özelliğine sahiptir. Kaşığın dış yüzeyine baktığınızda görüntünüzü düz ve olduğundan küçük görürsünüz.
Çay kaşığının iç yüzeyine baktığınızda görüntünüzü ters ve olduğundan büyük ya da küçük görebilirsiniz.
Çukur Aynada Görüntü Oluşumu
- Görüntü cisme göre ters ve boyu cismin boyundan büyük olabilir.
- Görüntü düz ve boyu cismin boyundan büyük olabilir.
- Görüntü cisme göre ters ve boyu cismin boyundan küçük olabilir.
- Görüntü cisme göre ters ve boyu cismin boyuna eşit olabilir.
Tümsek Aynada Görüntü Oluşumu
- Bir tümsek aynada cisim nerede olursa olsun, görüntü her zaman düz ve boyu cismin boyundan küçüktür. Cisim aynaya yaklaştıkça görüntünün boyu büyüyerek aynaya yaklaşır.
Genel bir ifade ile aynalardaki görüntüleri karşılaştırırsak;
- Düz aynalarda görüntü düz ve cisimle aynı boydadır.
- Tümsek aynada görüntü düz ve her zaman cisme göre küçüktür.
- Çukur aynada görüntü cismin bulunduğu yere göre ters küçük ya da düz büyük olabilir.
Yorumlar
Yorum Gönder