AY'IN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ (5.SINIF)

Bulutsuz bir gecede gökyüzüne baktığımızda, gökyüzünde parlayan birçok gök cismi görebiliriz. Bu gök cisimleri arasında Dünya'ya en yakın olan Ay'dır. Ay, Dünya'mızın tek doğal uydusudur. Ay bir ışık kaynağı olmadığı halde Güneşten aldığı ışınlar sayesinde Dünya'dan görülür.

Ay, Dünya'dan çok daha küçük bir gök cismidir. Dünya'dan gökyüzüne baktığımızda Ay'ın diğer gök cisimlerinden daha büyükmüş gibi görürüz. Hem Dünya'dan hemde Güneş'ten küçük olmasına rağmen Ay'ın Güneş'ten büyükmüş gibi görünmesinin sebebi Dünya'mıza Güneş'ten daha yakın olmasıdır.
Ay'ın dünyaya olan uzaklığı yaklaşık olarak 384 bin km'dir.

Ay'ın şekli küreye benzer. Bu kürenin yüzeyi pürüzsüz değildir. Ay'ın yüzeyinde meteor denilen gök cisimlerinin çarpması sonucunda derin çukurlar oluşmuştur. Bu çukurlara krater adı verilir. Kraterlerin yanı sıra Ay yüzeyinde kayalıklar, vadiler ve yüksek dağlar da bulunur.

Ay'ın atmosferi çok ince bir tabaka halindedir. Dünya'nın atmosferiyle kıyaslanacak olursa Ay'ın atmosferi yok denecek kadar azdır. Bu yüzden rüzgar, yağış gibi hava olayları Ay'da görülmez. Ayrıca atmosferin olmaması Güneş'ten gelen zararlı ışınların engellenmesi mümkün olmamaktadır. bu durumda da canlıların Ay'da yaşam sürdürmesinin olanaksız olduğu anlamına gelir. Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı da çok fazladır. Sıcaklık farkının bu kadar yüksek olduğu bir yerde yine canlı yaşamının olması çok zor olduğunu gösterir.

Ay'ın yüzeyi toz tabakası ile kaplıdır. Ay'da rüzgar ve yağmurun olmaması sebebiyle yüzeydeki toz tabakası hiç değişmeden kalır. Bu nedenle astronotların Ay'da bıraktıkları ayak izleri sonsuza dek hiç bozulmadan kalacaktır.

Dünya, Güneş ve Ay'ı büyüklüklerine göre sıralayacak olursak en büyük Güneş, sonra Dünya, sonra Ay şeklinde sıralarız. Güneş'i basketbol topuna benzetecek olursak Dünya'yı nohut, Ay'ı da mercimek tanesine benzetebiliriz.

İlk uzay aracı, aynı zamanda Dünya'nın ilk yapay uydusu Sputnik-1 4 Ekim 1957'de Dünya yörüngesine yerleşmiştir..

3 Kasım 1957' de fırlatılan Sputnik-2 uydusu, Laika adlı bir köpekle birlikte uzaya fırlatıldı. Böylelikle ilk kez bir canlı uzaya gönderilmiş oldu.

Uzaya ilk çıkan insan Yuri Gagarin 12 Nisan 1961'de Vostok uzay aracıyla uzay yolculuğuna çıkmıştır. Dünya'nın yörüngesinde tur atmıştır. Uçuşu 1.5 saat sürmüştür.

Ay'a ilk uzay yolculuğu 16 Temmuz 1969 tarihinde gerçekleşmiştir. Apollo 11 isimli uzay aracı ile Ay'a ayak basan ilk astronot Neil Armstrong'dur.

SIRA SENDE
Yukarıdaki tabloda Dünya, Güneş ve Ay'ın büyüklüklerine göre model oluşturmak için verilen yiyeceklerden hangilerini seçerdiniz?

        Güneş           Dünya             Ay    

........................   ....................  ................

CEVAP: Öğrencinin yorumuna bırakılmıştır.




Yorumlar