ISI VE SICAKLIK (5.SINIF)
ISI VE SICAKLIK
- Soğuk bir günde odamızı ısıtmak için soba, kalorifer gibi ısı kaynaklarından faydalanırız. Isı kaynaklarının etrafa yaydığı ısı enerjisi sayesinde odamızın sıcaklığı yükselir.
- Günlük hayatımızda ısı ile sıcaklığı aynı anlamdaki kavramlar gibi kullanırız. Halbuki ısı ve sıcaklık birbirinden çok farklı kavramlardır.
- Örneğin, yanan bir mumun sahip olduğu ısı miktarı odamızı ısıtmaya yetmeyecek kadar azken, sıcaklığı elimizi yakacak kadar yüksektir. Fakat kalorifer peteğinin sahip olduğu ısı miktarı odamızı ısıtmak için yeterliyken, kaloriferin sıcaklığı yanan mumun sıcaklığından düşük olduğu için elimizi mumun yaktığı kadar yakmaz.
- Isı, iki ortam arasındaki sıcaklık farkı nedeniyle geçiş yapan ve daima yüksek sıcaklıktan, düşük sıcaklığa akan bir enerji çeşididir ve diğer enerjilere dönüşebilir. Sıcaklık ise enerji değildir. Sıcaklık, bir maddenin diğer maddeden ne kadar sıcak veya ne kadar soğuk olduğunu gösteren bir ölçüdür.
- Cisimlerin sıcaklıkları termometre ile ölçülür. Bir cismin sıcaklığını değiştirmek için alması ya da vermesi gereken ısı ise kalorimetre ile hesaplanır.
- Isı birimleri kalori (cal) ve joule’dür (j). Sıcaklık birimi ise derece Celcius’tur (Selsiyus). °C ile gösterilir.
- Sıcaklığı artmakta olan her madde ısı alıyor demektir. Ama ısı alan bazı maddelerin sıcaklığı artmayabilir. Su-buz karışımı ve kaynayan su buna örnektir. Buz halindeki suya verilen ısı onu eritmek için, kaynar suya verilen ısı da onu buharlaştırmak için harcanır.
- Isının bir etkisi sıcaklık yükselmesi, bir başka etkisi hal değişimini sağlamasıdır.
ISI ALIŞ VERİŞİ
- Farklı sıcaklıktaki iki madde karıştırıldığında ya da birbirine temas ettiğinde aralarında ısı alışverişi olur. Sıcaklığı yüksek olan madde ısı verdiği için sıcaklığı azalırken, sıcaklığı düşük olan madde verilen bu ısıyı aldığı için sıcaklığı artar. Bir süre sonra iki maddenin sıcaklığı eşit olur.
- Örneğin şekildeki özdeş A ve B cisimleri birbirine temas ettirildiğinde sıcaklığı 60°C olan A cisminden sıcaklığı 10°C olan B cismine doğru ısı akışı gerçekleşir. A cismi ısı verirken B cismi ısı alır. Isı aktarımı sonunda cisimlerin sıcaklıkları 35°C’ta eşitlenir. Sıcaklıkları eşit olan maddeler arasında ısı alışverişi gerçekleşmez.
- Bir parça buza dokunduğumuzda elimizin soğuduğunu biliyoruz. Buz ve elimiz gibi sıcaklıkları farklı iki madde birbirine temas ettiğinde ısı enerjisi sıcaktan soğuğa akar ve daha sıcak olan elimizin sıcaklığı düşerken (soğur) daha soğuk olan buzun sıcaklığı artar (ısınır).
- Kalorifer peteğinin odayı ısıtması, çayınızı uzun süre içmediğinizde çayınızın soğuması, ateşi sönen sobanın bir süre sonra soğuması ve sıcak ortamdan soğuk ortama girdiğimizde titrememiz ısı alışverişi olaylarına örneklerdir.
- Soğuk bir günde odamızı ısıtmak için soba, kalorifer gibi ısı kaynaklarından faydalanırız. Isı kaynaklarının etrafa yaydığı ısı enerjisi sayesinde odamızın sıcaklığı yükselir.
- Örneğin, yanan bir mumun sahip olduğu ısı miktarı odamızı ısıtmaya yetmeyecek kadar azken, sıcaklığı elimizi yakacak kadar yüksektir. Fakat kalorifer peteğinin sahip olduğu ısı miktarı odamızı ısıtmak için yeterliyken, kaloriferin sıcaklığı yanan mumun sıcaklığından düşük olduğu için elimizi mumun yaktığı kadar yakmaz.
- Cisimlerin sıcaklıkları termometre ile ölçülür. Bir cismin sıcaklığını değiştirmek için alması ya da vermesi gereken ısı ise kalorimetre ile hesaplanır.
- Isı birimleri kalori (cal) ve joule’dür (j). Sıcaklık birimi ise derece Celcius’tur (Selsiyus). °C ile gösterilir.
- Sıcaklığı artmakta olan her madde ısı alıyor demektir. Ama ısı alan bazı maddelerin sıcaklığı artmayabilir. Su-buz karışımı ve kaynayan su buna örnektir. Buz halindeki suya verilen ısı onu eritmek için, kaynar suya verilen ısı da onu buharlaştırmak için harcanır.
ISI ALIŞ VERİŞİ
- Farklı sıcaklıktaki iki madde karıştırıldığında ya da birbirine temas ettiğinde aralarında ısı alışverişi olur. Sıcaklığı yüksek olan madde ısı verdiği için sıcaklığı azalırken, sıcaklığı düşük olan madde verilen bu ısıyı aldığı için sıcaklığı artar. Bir süre sonra iki maddenin sıcaklığı eşit olur.
- Örneğin şekildeki özdeş A ve B cisimleri birbirine temas ettirildiğinde sıcaklığı 60°C olan A cisminden sıcaklığı 10°C olan B cismine doğru ısı akışı gerçekleşir. A cismi ısı verirken B cismi ısı alır. Isı aktarımı sonunda cisimlerin sıcaklıkları 35°C’ta eşitlenir. Sıcaklıkları eşit olan maddeler arasında ısı alışverişi gerçekleşmez.
daha kısa olsaydı daha iyi olurdu bunu defterime nasıl geçircem
YanıtlaSilEvet
Sil