GÜNEŞ SİSTEMİ (7.SINIF)
Güneş, Güneş sisteminin merkezinde yer alır. Kütlesi, gezegenlerin toplam kütlesinden daha büyüktür. Güneş sisteminin tüm üyeleri kendi eksenlerinde dönerken Güneş’in çevresinde dolanır.
(Resim: Güneş sistemi)
Güneş sistemindeki gezegenler Güneş’e yakın olandan uzak olana, aşağıdaki gibi sıralanır. Bu gezegenlerden Merkür, Venüs, Dünya ve Mars kaya ve metalden oluşmuş yersel gezegendir. Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün ise devasa gaz küreleridir; çevrelerinde halkalar, kalın ve bulutsu bir atmosfer ve birçok uydu vardır.
Güneş sistemi, sarmal kollu milyarlarca yıldızı barındıran bir yıldız ailesinin üyesidir. Gök adalar (galaksiler), büyük yıldız aileleridir. Uzayda milyarlarca gök ada, her birinin içinde de milyonlarca hatta milyarlarca yıldız vardır. Gök adalar şekillerine göre sarmal, eliptik ya da düzensiz olabilir.
Güneş sistemi, sarmal kollu bir gök ada olan Samanyolu gök adasının Orion kolunun iç kenarına yakın bir bölgesinde bulunur. Samanyolu gök adasının birkaç sarmal kolu vardır. Bu kolların parlak görünmelerinin nedeni pek çok genç yıldızı içermesidir.
(Resim: Samanyolu gök adası)
GÜNEŞ SİSTEMİNDEKİ GEZEGENLERİ KARŞILAŞTIRALIM
Güneş sistemindeki gezegenlerin her birinin kendine has özellikleri vardır. Gezegenler ve özelliklerini kavramaya çalışalım.
Merkür
Güneş’e en yakın gezegen olan Merkür aynı zamanda en küçük gezegendir. Güneş'e yakın olduğu için çok sıcaktır. Doğal uydusu yoktur.
Venüs
Güneş’e yakın ikinci gezegendir. Dünya ile hemen hemen aynı büyüklüktedir ve yoğun bulutlarla kaplıdır. Geceleyin Dünya’dan bakıldığında gökyüzünde Ay’dan sonra en parlak gök cismidir. Doğal uydusu yoktur.
Dünya
Yaşadığımız gezegen olan Dünya, büyük bir kayadır. Güneş’e en yakın üçüncü gezegen olan Dünya, Güneş sisteminde bulunan dört kayalık gezegenin en büyüğüdür.
Uydu fotoğraflarına göre Dünya, beyaz bulutlarla dolu ince bir hava tabakasının çevrelediği, yuvarlak mavi bir gezegendir. Yüzeyinin 3’te 2’si okyanus ve denizlerle kaplıdır. Yüzeyinde su olan ve canlıların nefes alabildiği bilinen tek gezegendir. Doğal uydusu yalnızca Ay’dır.
Mars
Güneş’e en yakın dördüncü gezegendir. Mars, Dünya’dan küçük ve daha soğuktur. Çünkü Güneş’e daha uzaktır. Mars’a, kızıl gezegen de denir. Mars’ın yüzeyi kırmızı renkte toz ve kaya ile kaplıdır ama Dünya’daki gibi beyaz buzullar da vardır. 2 adet doğal uydusu bulunur.
Jüpiter
Jüpiter’in kütlesi diğer tüm gezegenlerin toplamından daha büyüktür. Güneş sistemindeki en büyük ve Güneş’e yakınlığı itibarı ile beşinci gezegendir. Kütlesi, Dünya’nın kütlesinin 318 katıdır. Jüpiter, gaz devi olarak adlandırılır. Küçük bir kayalık çekirdeğin etrafında, devasa gaz ve sıvı hâlde madde bulunur. 63 adet doğal uydusu bulunur.
Satürn
Satürn, Jüpiter gibi gaz devidir. Hemen hemen Jüpiter kadar büyüktür ancak Jüpiter’e göre Güneş’ten neredeyse iki kat daha uzaktadır. Güneş’e yakınlığı itibarıyla altıncı gezegendir. Kütlesi Dünya’nın kütlesinin 95 katıdır. Satürn’ün ekvatoru çevresinde halkaları bulunur. Halkaların parlamasının nedeni gezegenin etrafında dönen küçük buz parçalarıdır. En az 62 adet doğal uydusu olduğu bilinmektedir.
Uranüs
Uranüs, Güneş’e uzaklığı itibarıyla yedinci gezegendir. Gaz ve buzdan oluşmuştur. Mavi renginin nedeni bulutlarla kaplı olmasıdır. Ekvatorunun çevresinde halkalar bulunur. Kütlesi Dünya’nın kütlesinin 14,5 katıdır. 27 adet doğal uydusu bulunur.
Neptün
Neptün, Uranüs gibi gaz ve buzdan oluşur ancak ondan biraz daha küçüktür. Güneş sistemindeki gezegenler içinde Güneş’in en uzağında bulunduğundan, en soğuk gezegendir. Ekvatorunun etrafında halkalar bulunur. Kütlesi, Dünya’nın kütlesinin 17,15 katıdır. 13 adet doğal uydusu bulunur.
Dünya’mız uçsuz bucaksız olan evrende, Samanyolu gök adasının Orion kolunda yer alan Güneş sisteminin Güneş’e yakın 3. gezegenidir.
Yorumlar
Yorum Gönder